بدلیل گسترش شهرنشینی، دسترسی آدما به فضای سبز یا امکانپذیر نیست و یا به‌ندرت، فرصت و موقعیتی دست میده تا برای رفع خستگی روح و جسم به طبیعت پناه ببرن. با ایده‌هایی نو و جدیدی جهت آماده‌سازی پشت بامها فضایی برای آرامش، از هیاهوی شهری اقدام می‌کنن.
قسمتی از پشت بام که بلا استفاده مونده رو با گل و گیاه و درختچه‌هایی پوشش میدن. ناگفته نمونه که، این گیاهان باید با شرایط جوی محیط سازگار باشن. قبل از اقدام به ایجاد فضای سبز روی پشت بام، باید به مسائل مهمی مثل ایزولاسیون کردن سطح پشت بام، استفاده از سیستم ضد ریشه، سیستم زهکشی و همچنین سیستمی برای فیلتر کردن آب توجه زیادی داشت. برای زهکشی بام سبز از این المان‌ها کمک می‌گیرن. لایه صافی، لایه صافی، لایه ضد ریشه وصفحه ضدریشه.
دلیل ایجاد بام سبز
بام سبز فضایی ابدایی جدید، که برای فرار از هیاهوی و یکنواختی زندگی طراحی شده. این مدل پشت بامها، فضایی برای آرامش از هیاهوی شهری و در واقع استراحتگاهی برای آسایش روح وروان بشمار میاد. ایجاد فضای این‌چنینی روی بام‌های معمولی هم انجام میگیره.بعضی از آدما، برای تسکین خستگی‌ها و تنش‌های روزمره به طبیعت پناه می‌برن. که بام سبز(روف گاردن) یه نمونه ازاین فضاهای سبز به حساب میاد.
کسانی که به طبیعت و گل وگیاه دسترسی ندارن، به کمک ایده‌های خلاقانه، قسمتهایی ازپشت بام که خالی هستن رو، وکاربردی ندارن، به استراحتگاه خونوادگی تبدیل می‌کنن، که در اصطلاح، حیات روی بام درست می‌کنن. هنوز معلوم نشده که این ایده زیبا متعلق به چه فردیه، اما در دهه ۱۹۶۰ در کشور آلمان این نوع باغ‌ها توسعه و سپس به کشورهای دیگه گسترش دادن
مزایا و فواید ایجاد بام سبز
- عایق حرارتی
- فضای خانوادگی و دوستانه
- کاهش آلودگی‌های هوا
- جلوگیری از فرسودگی پشت‌بام
- کاهش گرمای تابستون وسرمای زمستون
- بهبود فضای ظاهری شهر
- استفاده بردن همسایه‌ها و ساکنین از فضای دل‌انگیز پشت‌بام
- ایجاد فضای نیمه عمومی(مشائی)
- دورهمی‌های خونوادگی و بهبود کیفیت روابط زندگی
- تصفیه هوا
- بالا رفتن قیمت ملک
- به حداقل رسوندن هزینه‌های مراقبت از سقف
بطورکلی، تبدیل پشت بامها به فضایی برای آرامش، از هیاهوی شهری ایده هوشمندانه‌ایه. ایجاد فضای سرسبز و مفرح، محیط پشت بام رو از سادگی و حالت بی روح بودن در میاره.
انواع بام‌های سبز(باغ بامها)
باغ بامها رو به چهار دسته تقسیم می‌کنن:
- سیستم گسترده
- سیستم متمرکز
- سیستم مدولار(جعبه گیاه)
- سیستم ترکیبی
سیستم گسترده
برای بعضی از پشت بامها میزان حداقل بار تعیین‌شده موجب میشه. سیستم گسترده که ضخامت کمتری داره، روی بعضی پشت بامها اجرا بشه. هر متر مربع در این نوع پشت بامها باید، تحمل ۵۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم بار رو داشته باشن. روی این بامها، یک یا دو نوع گیاه کاشته میشه. محیط خاک باید، کم‌عمق باشه. این باغ بام، روی سطح صاف و شیبدار بامها ایجاد میشه. عمق خاک در این نوع سیستم باید، ۴۰ تا ۱۰۰ میلیمترباشه.
سیستم متمرکز
طراحی و پیاده‌سازی سیستم متمرکز(روف گاردن)روی پشت بام، شبیه پارک انجام میشه. این باغ بامها،گیاهان مختلفی رو شامل میشه. مثل درختان بزرگ و حتی آبنماها. ناگفته نمونه که برای اجرای این سیستم، هم برای محافظت از ساختمون و هم به جهت بازدید عموم باید، سازه‌های جدیدی به فضا اضافه بشه.
سیستم مدولار(جعبه گیاه)
در دو سیستم بالا، خاک درسطح پشت‌بام گسترده میشه؛ اما در سیستم مدولار خاک رو توی جعبه‌ها میریزن و گیاهان رو به اونجا انتقال میدن. پشت بام رو، با جعبه‌ها می‌پوشونن. پوشش گیاهی در این مدل به صورت ناپیوسته است.
سیستم ترکیبی
این سیستم، ترکیبی از سیستم متمرکز و سیستم گسترده است. این نوع باغ بامها، دارای ظرفیت زیادی هستن.
چه نوع گیاهانی روی پشت بام کشت میشن؟
هرنوع گیاهی، مناسب کاشت روی پشت بام نیست. ازگیاهانی بایداستفاده بشه که، دارای ارتفاع کم هستن و درختچه‌های تزئینی و نهال‌های اصلاح شده و پا کوتاه، که توی گلدون‌ها هم قابلیت ثمردهی دارن. گیاهانی که دارای ریشه‌های افشان هستن. گیاهانی که ریشه‌های تهاجمی دارن مناسب این نوع مکان‌ها نیستن.
آبیاری گیاهان بام سبز برای آبیاری این باغ‌ها
برای آبیاری این نوع باغ‌ها، ازسیستم اسپرینگ جهت سیراب کردن چمن‌ها استفاده می‌کنن. اما برای اینکه آب به تموم گیاهان برسه و اونا هم سیراب بشن، از آبیاری قطره‌ای برای کل سطح باغ بام استفاده میشه، در غیر اینصورت خسارات زیادی به ساختمون و گیاهان وارد میشه.
اجزای بامها
- ساختار سقف
این لایه غشا پشت بام ولایه عایق کاریه.که از نشتی پشت بام جلوگیری می کنه.
- لایه محافظ
این لایه رو پوشش‌های محافظتی، مثل ورقه‌های محکم و زخیم پلاستیکی، ورق‌های مسی، بتن سبک و یا ترکیب دو یا چند نوع از اونا، تشکیل میده. البته این نوع پوشش‌ها به نوع سیستم‌های اجرایی باغ بامها بستگی دارن.
- لایه زهکش
این لایه خودش به سه دسته تقسیم میشه:
- لایه صافی؛ ما بین محیط کشت و لایه زهکش قرار میگیره و نمی‌زاره رطوبت زیادی ریشه‌ها رو درگیر کنه و مانع پوسیدگی ریشه میشه. این لایه شامل شن و ماسه و یا بافت پارچه‌ایه.
- لایه ضد ریشه؛ همه ما به قدرت گیاهان آگاهیم. لایه ضدریشه، مانع نفوذ ریشه به پشت‌بام و مانع آسیب‌زدن به اون میشه.
- صفحه زهکش
این صفحه خودش شامل سه قسمته:
- لایه اول؛ عمل فیلتر و خارج کردن آب اضافی محیط
- لایه دوم؛این لایه شبیه ظرف‌های مخروطی شکله و آب اضافی رو در خودش نگه میداره
- لایه سوم؛ لایه‌ای پارچه‌ای شکله، که مثل فیلتر عمل می‌کنه و مانع خرابی و آسیب دیدن عایق میشه.
- محیط کشت
این محیط، تشکیل شده از خاک‌های سبک که در حالت مرطوب وزن ۹۰۰ کیلوگرم رو دارن. این وزن روی یک متر مکعب باید باشه. این بستر خاک، از ترکیب یک سوم سنگ‌های متخلخل، یک سوم شن، یک سوم گیاخاک سبک که شامل، ترکیب برگ‌ها و چوب‌های پوسیده ست.
- پوشش گیاهی
می‌رسیم به قسمت نهایی، هیجانی و دلنشین،که این نوع پشت بامها، فضایی برای آرامش از هیاهوی شهری طراحی و ایجاد شده، پوششی ازگیاهان زیبا و سرسبز که برای ساکنین ساختمون دلبری می‌کنن.
آدما، به طراحی و دکوراسیون داخلی خونشون خیلی اهمیت میدن و یادشون میره که بالاخره ممکنه بعد مدتی احتمالا فضای خونه براشون تکراری بشه و برای تنوع و رفع خستگی به ایجاد فضای سبز روی سطح بلا استفاده پشت‌بام هم، ایده‌ای درنظر بگیرن.
فضای گاردن روف پشت بامها، می‌تونه دور از هیاهوی شهری باشه. در مقابل، کسانی هستن که از فضای مرده و بلا استفاده پشت‌بام استفاده بهینه و عاقلانه می‌کنن. تا به جای نشستن در خونه‌توی یه بعد ازظهر تابستون گرم و خسته‌کننده، به فضای سبز و آلاچیق‌های زیبای روف گاردن پناه ببرن. مزیت‌های ایجاد بام‌سبز؛
- تصفیه هوا
- گسترش فضای سبز
- ایجاد فضایی برای سرگرمی کودکان و بزرگسالان
- فضایی زیبا و سرسبز
- عایق گرما، سرما و کاهش مصرف انرژی
- بالا بردن کیفیت زندگی
- تولیدسبزی و محصولات ارگانیک.
نتیجه‌گیری
با وجود افزایش جمعیت و افزایش زندگی شهری، آلودگی هم روز به روز در حال افزایشه. پوشش گیاهی می‌تونه یه راه مناسب برای تصفیه هوا باشه. اما با وجود آپارتمانی شدن منازل، امکان بهره‌بردن از فضای سبز در منزل کاهش پیدا کرده. اما امروزه با طراحی و ایده‌پردازی فضای سبز، پشت بامها، فضایی برای آرامش از هیاهوی شهری شده.
